Wat is het verschil tussen diabetes type 1 en type 2?
Op dit moment hebben meer dan één miljoen Nederlanders diabetes type 1 of type 2 of suikerziekte. Om tijdig met een aangepaste behandeling te kunnen starten, is het belangrijk dat je de symptomen en dus de verschillen tussen beide soorten diabetes kunt herkennen. Wat is suikerziekte en wat zijn de verschillen diabetes type 1 en type 2?
Wat is diabetes?
Bij deze aandoening is er teveel glucose of suiker in je bloed. Je wordt dan minder gevoelig voor insuline, of je maakt te weinig van dit hormoon aan. Insuline is een hormoon dat glucose (suiker) door je lichaamscellen wordt opgenomen. Insuline wordt gemaakt door speciale cellen in je pancreas of alvleesklier. Als je te weinig insuline aanmaakt, komt er geen glucose in je lichaamscellen, waardoor er teveel glucose (suiker) in je bloedbaan terechtkomt. Dan heb je een hoge bloedsuikerspiegel, de belangrijkste oorzaak van suikerziekte. Dat kan in relatief korte tijd veel onaangename gezondheidsproblemen veroorzaken.
Jeugddiabetes
Bij suikerziekte maken we het onderscheid tussen diabetes mellitus type 1 en type 2 of ouderdomsdiabetes. Bij jeugddiabetes gaat het om een auto- immuunziekte waarbij je alvleesklier weinig of geen insuline aanmaakt. Dat wordt veroorzaakt door een stoornis in ons afweersysteem. Dit soort diabetes komt het meeste voor bij kinderen en tieners. Spuiten met insuline is hier de enige behandeling.
Ouderdomsdiabetes
Deze vorm van suikerziekte komt veruit het meeste voor. Een belangrijke oorzaak is in dit geval een teveel aan ongezond buikvet. Ouderdomsdiabetes is ook erfelijk. De meeste van deze diabetici hebben vaak familieleden die deze ziekte hebben. Bij ‘ouderdomsdiabetes’ worden we steeds minder gevoelig aan insuline. De pancreas of alvleesklier maakt dan steeds meer insuline aan om dit te compenseren totdat het niet meer werkt. Andere soorten van deze veel voorkomende aandoening zijn zwangerschapsdiabetes, diabetes na transplantatie en bij cystic fibrosis.
Voorkomen of vertragen
Diabetes mellitus type 2 kunnen we deels voorkomen of vertragen. Dat kan door gezond en vooral natuurlijk te eten en voldoende te bewegen. Op die manier ben je in staat om je lichaam gevoelig te houden voor insuline. Dan zal je alvleesklier ook minder insuline aanmaken, waardoor je je suikerziekte kunt vertragen of zelfs voorkomen.
Symptomen
Bij diabetes type 1 manifesteren de symptomen zich an na enkele weken. De klachten bij diabetes type 2 zijn minder duidelijk, en worden vaak ontdekt op een moment dat er al er al problemen zijn. De meest voorkomende symptomen zijn:
- Vaak plassen
- Droge mond
- Overmatig drinken
- Vermageren zonder bekende oorzaak
- Wazig zicht
- Vermoeidheid
- Huiduitslag, hevige jeuk en traag genezende wondjes
Te lage bloedsuikerspiegel of hypo
Heel wat diabetici kampen regelmatig met een te lage bloedsuikerspiegel of een hypo. De symptomen van een hypo zijn:
- Hongergevoel of buitengewone eetdrang
- Overmatig transpireren
- Hartkloppingen
- Beven
- Hevige hoofdpijn
- Plotse stemmingswisselingen met een slecht humeur en verhoogde prikkelbaarheid
- Moeilijk inslapen, slecht slapen en nachtmerries
- Epileptische aanvallen
- Verminderd bewustzijn
Oorzaken jeugddiabetes
Bij deze auto-immuunziekte worden als gevolg van een verkeerde afweerreactie de cellen die insuline aanmaken aangevallen en zelfs vernietigd. Deze vorm van suikerziekte is deels erfelijk, maar er is altijd een extra trigger voor nodig. Dat is vaak een virusinfectie. Diabetes mellitus type 1 voorkomen is nog niet mogelijk.
Oorzaken Diabetes type 2
Diabetes type 2 is dus dikwijls erfelijk bepaald. Wanneer een van onze ouders deze vorm van diabetes heeft, is er gemiddeld twintig procent kans dat je de ziekte eveneens ontwikkelt. Belangrijk daarbij is ongetwijfeld de manier waarop onze alvleesklier extra insuline aanmaakt wanneer we ongevoeliger zijn voor insuline. Het goede nieuws is dat we deze vorm van suikerziekte kunnen voorkomen of aanzienlijk vertragen met een gezond eet- en leefpatroon. Daardoor blijven we gevoeliger voor insuline, waardoor onze alvleesklier minder van dit hormoon aanmaakt.
Deze aandoening zelf onder controle te houden
Gelukkig kun je dus zelf veel doen om de ziekte beter onder controle te houden en zelfs om te keren. Goede leefgewoonten staan daarbij centraal. Dat betekent gezond en natuurlijk eten? dagelijks voldoende bewegen, niet roken of ermee stoppen en best geen alcohol drinken.
Gezond eten bij diabetes type 2
Gezond eten bij diabetes type 2 doe je met:
- Gezond, natuurlijk evenwichtig en gevarieerd te eten
- Meer verse groenten en fruit: dat betekent minstens 300 gram verse groenten en twee stukken fruit per dag
- Zo weinig mogelijk verzadigde vetten en transvetten, maar des te meer gezonde onverzadigde vetten en vetzuren (vooral omega-3 vetzuren)
- Meer vezelrijke voeding: vezels zorgen voor een snel en langdurig voldaan gevoel waardoor je automatisch minder eet
- Gebruik zo weinig mogelijk zout
- Meet zelf je bloedsuikerwaarde
Om de ziekte zo goed mogelijk onder controle te houden meet je dagelijks zélf je bloedsuikerwaarden. Bij voorkeur driemaal per dag, voor elke maaltijd. Dat kan vervelende nevenwerkingen voorkomen.
Behandelen
De twee soorten van deze ziekte worden op een verschillende manier behandelt. Bij diabetes type 1 of jeugddiabetes maken we geen insuline aan als gevolg van een fout in ons immuunsysteem. De behandeling focust zich hier uitsluitend bij het toedienen van insuline en het regelmatig controleren en meten van je bloedsuikerspiegel. Dit laatste is onmisbaar om een hypo te voorkomen.
Ouderdomsdiabetes behandelen
Dit is het gevolg van een combinatie van slechte eet- en leefgewoonten. Dat betekent in de praktijk ongezond eten met teveel suiker en vet en te weinig of zelfs niet bewegen. Overgewicht, roken en overmatig alcohol drinken zijn evenveel oorzaken van diabetes type 2. Hier bestaat de behandeling in de eerste plaats uit een gezonde eet- en levensstijl. In een eerste fase slikken diabetici met diabetes type 2 tabletten om hun bloedsuikerspiegel meer stabiel te houden. Als dat onvoldoende helpt, wordt er overgegaan op het wekelijks of, in ergere gevallen, dagelijks en meerdere keren insuline spuiten.
Kun je deze ziekte voorkomen?
Jeugddiabetes of diabetes type 1 kan spijtig genoeg niet voorkomen worden. Type 2 daarentegen kan soms worden voorkomen door je levensstijl aan te passen.
Prediabetes
Om deze ziekte te voorkomen moet je zo snel mogelijk ingrijpen. We spreken dan van prediabetes, of de fase van voor diabetes type 2. Je bloedsuiker is al hoger, maar nog niet hoog genoeg om te spreken van type 2. Je reageert al wel minder goed op insuline en hebt moeite met het verwerken van bloedsuiker. Bij prediabetes loop je dus een verhoogde kans op het ontwikkelen van deze aandoening. Daarbij loop je volgens Diabetesvereniging Nederland risico op hart- en vaatziekten en beschadigen van je ogen. Als je niets doet kan prediabetes zich ontwikkelen tot type 2.
Prediabetes voorkomen
Prediabetes omkeren en voorkomen dat het zich verder ontwikkeld kan dus met een gezond eet- en leefpatroon. Je eet dan zoveel mogelijk natuurlijk en plantaardig, veel groenten en fruit en wekelijks peulvruchten en vette vis. Peulvruchten zijn rijk aan hoogwaardige eiwitten en vezels. Je hebt daarbij de keuze uit doperwten, alle soorten bonen, groentekiemen, mais, linzen en kikkererwten. Vervang geraffineerde graanproducten door volkoren producten zoals volkorenbrood, volkoren deegwaren en zilvervliesrijst. Gebruik zo weinig mogelijk rood en bewerkt vlees (500 gram per week), suikerrijke dranken, alcohol en zout.
Meer bewegen
Gezond eten heeft pas zin als je dit combineert met voldoende bewegen. Een half uur wandelen, joggen, fietsen of zwemmen volstaan.
Heleen van Cronenberg
0 reacties